Uitnodiging
Uitnodiging aan alle inwoners van Tull en ’t Waal en Schalkwijk
Opening nieuwe tentoonstelling door burgemeester Wouter de Jong op 29 oktober 2017 om 13.00 uur in Museum Dijkmagazijn De Heul, Provincialeweg 70 te Schalkwijk
Op zondag 29 oktober is Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk weer open van 11 tot 4 uur. Burgemeester De Jong opent om 13.00 uur de nieuwe dubbeltentoonstelling over Tull en ’t Waal en Joop Moesman.
Bij Tull en ’t Waal denk je aan rustige polders waar aan veeteelt en fruitteelt wordt gedaan. In de polders is het goed fietsen en wandelen. De forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, mooie boerderijen en een fraaie kerk in het dorp zijn ook de moeite waard. Behalve foto’s en prenten zijn er ook allerlei voorwerpen te zien die met de fruitteelt te maken hebben.
Onderdeel van de tentoonstelling over Tull en ’t Waal is aandacht voor dorpsbewoner (1964-1988) Joop Moesman, de bekendste surrealist van Nederland. In ruil voor een klus, bijvoorbeeld in de tuin of voor pianoles, maakte Moesman regelmatig een kunstwerk. Daarvan zijn er velen in Schalkwijk en Tull en ‘t Waal. In de tentoonstelling is daarover iets te zien en komt Moesman via interviews en geschriften aan het woord.
Een blikvanger is de litho “Vooruitzicht” uit 1973 (51 x 65,8 cm). Andere exemplaren van deze litho zijn in het bezit van het Frans Hals Museum en het Rijksmuseum. Behalve reproducties van werken van Moesman zijn er ook voorbeelden te zien van het werk van Moesman als illustrator en vormgever. Denk aan zijn werk voor de Nederlandse Spoorwegen en na zijn pensionering voor de toenmalige Houtense privé uitgeverij Green Escape Press.
Groeten uit Tull en ’t Waal in museum
Sinds zondag 24 september is er speciale aandacht voor Tull en ’t Waal. Het was en is vooral een vriendelijk dorp waar het leven zijn rustige gang gaat. Toch zijn er genoeg opmerkelijke zaken om aandacht aan te besteden.
Bij Tull en ’t Waal denk je in eerste instantie aan het huidige dorp en omgeving met polders, de Lek en monumenten zoals de Hervormde kerk, boerderijen en forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dat is ook te zien in de tentoonstelling. Maar er is meer. De voormalige gemeente Tull en ’t Waal strekte zich uit langs de Lek, tot voorbij de spoorbrug naar Culemborg. Uit dat hele gebied zijn zaken te zien. Zo zijn er reproducties van prenten uit de 18e eeuw en foto’s van monumenten maar ook voorwerpen uit de fruitteelt. Plus aandacht voor een bekende inwoner van Tull en ’t Waal in de vorige eeuw: Joop Moesman.
Voorproefje tentoonstelling Tull en ‘t Waal
In het museum is ook een voorproefje te zien van de tentoonstelling over Tull en ’t Waal die later dit jaar start.
Tull en ’t Waal was en is vooral een vriendelijk dorp waar het leven zijn rustige gang gaat. Toch zijn er genoeg opmerkelijke zaken om aandacht aan te besteden. Zaken uit een ver verleden maar ook uit een recent verleden. Daarvoor wordt nog meer materiaal verzameld.
Bij Tull en ’t Waal denk je aan polders, de Lek, boerderijen en forten. Als voorproefje zijn van al deze onderwerpen ansichtkaarten en enkele foto’s te zien. Veel daarvan is ook nu nog te herkennen in het landschap. Dat de tijd niet stil heeft gestaan blijkt uit een kaartje van de gemeente Tull en ’t Waal uit 1868.
Kom dus kijken naar de tijdelijke tentoonstelling en breng eventueel foto’s, spullen of verhalen mee uit Tull en ’t Waal.
Volgende kazemat verplaatst
Vanwege de relatie met de Schalkwijkse Wetering en de Nieuwe Hollandse Waterlinie besteedt het museum speciaal aandacht aan de verbreding van het Lekkanaal, de aanleg van de derde kolk van de Beatrixsluis en de verplaatsing van de kazematten langs het kanaal.
Als alles volgens planning verloopt, is op 23 mei de kazemat aan de Schalkwijkse Wetering verplaatst. Later wordt ook het sluisje in de Schalkwijkse Wetering verplaatst. Het sluisje was bij de aanleg in 1936 noodzakelijk voor het scheepvaartverkeer naar Schalkwijk en voor de beheersing van het inundatiepeil van het gebied richting Schalkwijk en Tull en ’t Waal.
In de tentoonstelling wordt uitleg gegeven over de Waterlinie en zijn foto’s en plattegronden te zien.
Westrand Eiland van Schalkwijk
Bij de tentoonstelling “Randen van het Eiland van Schalkwijk” is er deze keer speciale aandacht voor de westrand van het Eiland. Daar wordt nu de derde kolk van de Beatrixsluis gebouwd. Dat levert veel aandacht voor de oude en recente historie van de omgeving op.
De Beatrixsluis en het Lekkanaal zijn in de jaren dertig van de vorige eeuw aangelegd. Wegens de aanwezigheid van de Nieuwe Hollandse Waterlinie moeten er kazematten gebouwd worden. Over de toekomstige Amsterdam Rijnanaal werd de Plofsluis gebouwd.
En vergeet ook het sluisje van het Lekkanaal naar de Schalkwijkse Wetering niet voor het vrachtverkeer naar Schalkwijk.
Kazematten en sluisje moeten nu verplaatst worden om de nominatie voor de Unesco Werelderfgoedlijst van de Waterlinie te behouden.
De geschiedenis van het gebied is echter veel ouder. Bij opgravingen kwamen er ook resten van zo’n 10.000 jaar oud naar boven.
In de tentoonstelling zijn foto’s en plattegronden te zien. Onder andere van de kazemat Vreeswijk Oost, voor, tijdens en na de verplaatsing.
Houten kruiwagen en vakbondsjubileum
In Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk zijn vooral voorwerpen van de laatste 100 jaar te zien. Dat varieert van een oude houten kruiwagen die is gebruikt bij dijkonderhoud tot een in keramiek uitgevoerde herinnering aan het 60 jarig jubileum van de Bouw- en Houtbond FNV. De herinnering aan het jubileum is een van de vele voorwerpen die in de afgelopen jaren zijn geschonken aan het museum. Veel van de giften zijn nu te zien. De kruiwagen is onderdeel van de tentoonstelling over de grenzen van het Eiland van Schalkwijk.
Het grootste voorwerp in de tentoonstelling is het museumgebouw zelf. Het is in de 19e eeuw gebouwd als Hoofdmagazijn van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Bovendams. In het gebouw lagen de materialen opgeslagen voor het Dijkleger, de dienstplichtige ingezetenen die werden opgeroepen om de dijk te bewaken en te verdedigen in tijden van hoogwater. De verdediging is op militaire leest georganiseerd. Aan het hoofd staat een commandeur.
In de 16e en 17e eeuw zijn er dijkdoorbraken bij Schalkwijk en Tull en ’t Waal. Van de dijkdoorbraak bij Tull en ’t Waal in 1624 zijn zowel een schilderij als een prent overgebleven. Reproducties daarvan zijn te zien in de tentoonstelling. Verder o.a. een originele houten kruiwagen, foto’s en originele lederen armbanden gedragen door de manschappen van het dijkleger.
Verrassende voorwerpen in museum in Schalkwijk
In het museum zijn voorwerpen voor bezoekers van alle leeftijden. Kinderen mogen spelen met ouderwets speelgoed. Hun ouders en grootouders kunnen herinneringen ophalen aan het leven in vroeger tijden
In de afgelopen jaren heeft het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal veel voorwerpen ontvangen. In regelmatig wisselende tentoonstellingen is daarvan een deel te zien. Zo is er nu een tentoonstelling over nuttige en fraaie handwerken uit de vorige eeuw. Om meer te kunnen laten zien van de giften is er nu ook een speciale tentoonstelling met tientallen meest uiteenlopende giften. Een voorbeeld is het geëmailleerde bord van UTD-veevoeders. Dit laat een verleden zien wat al lang niet meer bestaat. Het bord zat aan de muur van een boerderij aan de Lange Uitweg in Tull en 't Waal waarvan de boer als nevenberoep ook veevoer verkocht. Het merk bestaat niet meer en veevoer wordt tegenwoordig verkocht in bulk door grote bedrijven.
De vrijwilligers van het museum zijn dit jaar bezig met het controleren en fotograferen van de giften. Dat leidt soms tot verrassende ontdekkingen. Zo kregen wij jaren geleden een doosje van bakeliet. Het stond genoteerd als huishoudelijk voorwerp. Zo was het in het verleden gebruikt. De tekst “Kart Vorl. IFH 16/18” laat echter zien dat het een ontstekerdoosje is van een Duitse Veldhouwitser die is gebruikt in de Tweede Wereldoorlog.
.jpg)
Voor meer alledaagse en bijzondere voorwerpen uit uw eigen verleden kom zelf kijken in het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.
2000 jaar geschiedenis
Bij veel mensen is bekend dat de moerassen en woeste gronden waar nu Schalkwijk en Tull en ’t Waal liggen in de twaalfde eeuw zijn ontgonnen. De geschiedenis van de bewoning op de hoger gelegen stroomruggen is echter veel ouder. In het dorpsmuseum van beide dorpen is daarover van alles te zien. Dat begint al met archeologische vondsten vanaf 2000 jaar oud, van Romeinen en inheemse volken.
Archeologie is slechts een klein deel van wat er te zien is in het museum. Ongeveer 500 jaar oud zijn de vondsten uit de gracht van het kasteel Schalkwijk. Dat kasteel is er niet meer. In het museum is een grote maquette te zien van het Kasteel.
Voor alle kinderen en voor ouderen die hun kindertijd weer opnieuw willen beleven is er speelgoed uit de tweede helft van de vorige eeuw te zien. Met veel speelgoed mag ook echt gespeeld worden. Ook de tentoonstelling “van kruissteek tot naaldkunst” zal veel nostalgische gevoelens losmaken. Zo zijn er allerlei nuttige en fraaie handwerken van de laatste 150 jaar te zien.
Dat het museum wordt gewaardeerd, blijkt uit de selectie van de giften die het museum in de afgelopen jaren heeft gekregen. Van alledaagse voorwerpen die tegenwoordig niet meer zo alledaags zijn tot bijvoorbeeld een maquette annex collectebus van de sporthal die in 1967 in Schalkwijk is gebouwd.
Het museumgebouw, voorheen het hoofdmagazijn van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Bovendams, is op zich ook al de moeite waard om te bekijken.
Giften: nieuwe tentoonstelling sinds 24 april
Sinds zondag 24 april is in Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk een nieuwe tentoonstelling te zien: een selectie uit de giften die in de afgelopen jaren zijn ontvangen.
Sinds de oprichting meer dan twintig jaar geleden heeft het museum van inwoners van Schalkwijk en Tull en ’t Waal en omliggende plaatsen meer dan duizend kleine en grote voorwerpen gekregen. Deze voorwerpen worden vaak gebruikt bij tentoonstellingen over een bepaald thema. Deze keer zijn de voorwerpen zelf het thema. In het museum is een kleine selectie te zien.
De rieten wieg uit 1906, gevlochten door Kees van Gent van de Achterdijk, is een van oudste voorwerpen. Vergelijkbaar in omvang (groot) en ouderdom is een epidiascoop projector van de firma Liesegang uit Düsseldorf.
Voorwerpen die veel jonger zijn, lijken ook al een eeuw oud. Zo beschikt het museum over een collectie 45 toerenplaatjes die gebruikt zijn op de basisschool in de jaren 80 van de vorige eeuw. De vorm is misschien “verouderd”, de onderwerpen zijn soms echter verrassend actueel. Op een van de plaatjes zingt Martin Brozius, begeleid door de Rijkspolitiekapel, het anti vandalisme lied “Jan Vandaal”.
Voor meer alledaagse en bijzondere voorwerpen uit uw eigen verleden kom zelf kijken in het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.
Het museum biedt de mogelijkheid om snel meer te zien over meer dan 2000 jaar geschiedenis van Tull en ’t Waal en Schalkwijk.
Het museum is gevestigd in het voormalige hoofdmagazijn van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Bovendams. Op zich al de moeite waard. De oudste geschiedenis is zichtbaar via archeologische vondsten uit de Romeinse tijd en daarvoor. Dan maakt het museum een sprong naar de zeventiende eeuw met een grote maquette van het Kasteel van Schalkwijk.
Meer recent zijn de tentoonstellingen over de Waterlinie en smederijen in Schalkwijk, Tull en ’t Waal en ’t Goy. Uit nog recentere tijd is de tentoonstelling over het in 2012 gesloten cultureel centrum Het Gebouw.
Kasteel Schalkwijk herbouwd
Een van de ideeën ter bevordering van het toerisme op het Eiland van Schalkwijk is het herbouwen van de Ridderhofstad Schalkwijk aan de Tetwijkseweg. Dat is inmiddels gelukt!
Van bouwverkeer heeft u weinig gemerkt. Het gaat om een schaalmodel van één op honderd dat is gebouwd door een van de vrijwilligers van Museum Dijkmagazijn De Heul.
De maquette bestaat behalve uit het kasteel ook uit het omliggende terrein, inclusief grachten en de huidige tuin van Jonkheer Ram. In totaal is de maquette ruim één bij anderhalve meter groot. Het model is onderdeel van de nieuwe tentoonstelling die op eerste paasdag 31 maart 2013 officieel werd geopend om 11.30 uur in het museum aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk.
