foto: Geallieerde tanks op de Provincialeweg, Schalkwijk mei 1945; Bron: Collectie Wim van den Heuvel
Oorlog en bevrijding in Museum Dijkmagazijn De Heul
Op zondag 25 mei 2025 van 11.00 tot 16.00 uur is museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk geopend met een tentoonstelling over de periode 1939 - 1945. De tentoonstelling laat het leven zien tijdens mobilisatie, oorlog, bezetting en bevrijding met voorwerpen, foto's en documenten. Het gaat over het leven in Schalkwijk en Tull en ’t Waal in combinatie met gebeurtenissen elders in Nederland en Europa. Zo is te zien dat het leven tijdens de oorlog steeds moeilijker wordt met allerlei maatregelen van de Duitse bezetters. Voedsel en allerlei andere benodigdheden worden steeds schaarser en mannen worden gedwongen om in Duitsland te gaan werken. In de maanden voor de bevrijding worden grote delen van Schalkwijk en Tull en ’t Waal door de bezetters onder water gezet. Ook zijn er foto’s van de bevrijders, van de Binnenlandse Strijdkrachten (verzet) en van Duitse militairen die afmarcheren onder begeleiding van de Canadezen.
Schalkwijkse vlag
Als u een Schalkwijkse vlag wilt bestellen of een vraag heeft aan de vrijwilligers van het museum stuur ons dan een mailtje. Kijk bij http://www.museuminschalkwijk.nl/contact.html
Trek eens een laatje open
Museum Dijkmagazijn De Heul in Schalkwijk (Provincialeweg 70) is iedere laatste zondag van de maand (behalve december) geopend van 11 tot 4 uur. Je verwacht het misschien niet maar het museum heeft ook zaken in huis van 500 tot 2.000 jaar oud. De kleinere vondsten zijn opgeborgen in houten laatjes, bijvoorbeeld Romeinse kisthandgrepen van brons. De hangreep bestaat uit twee vissen met de neus naar elkaar toe. Verder liggen er nog veel meer verrassingen in de laatjes, onder andere gevonden in de gracht van kasteel Schalkwijk. Kom eens kijken wat er allemaal verder in de laatjes ligt.
2000 jaar geschiedenis in museum
In het museum is van alles te zien over de ruim 2000 jaar oude geschiedenis op het Eiland van Schalkwijk. Die geschiedenis begint bij inheemse volken en Romeinen die woonden op de hoge gronden langs de Lek. Daarvan zijn archeologische vondsten te zien. Ongeveer 500 jaar oud zijn de vondsten uit de gracht van het kasteel (ridderhofstad) Schalkwijk.
Dat kasteel is er niet meer, wel een maquette van ruim één bij anderhalve meter groot. Te zien is hoe Johan Strick van Linschoten, maarschalk van het Sticht, in 1651 het kasteel belegert om een einde te maken aan het opdragen van de mis in de kapel van het kasteel. Behalve het kasteel is ook het omliggende terrein te zien, inclusief grachten en de huidige tuin van Jonkheer Ram.
Het museum laat steeds wisselende tentoonstellingen zien over de geschiedenis van de dorpen Schalkwijk en Tull en ’t Waal. Deze keer staan de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw centraal. Met foto's, voorwerpen, advertenties en heel veel blikken van koffie, thee, beschuit en nog veel meer.
Verrassende voorwerpen in museum in Schalkwijk
In het museum zijn voorwerpen voor bezoekers van alle leeftijden. Kinderen mogen spelen met ouderwets speelgoed. Hun ouders en grootouders kunnen herinneringen ophalen aan het leven in vroeger tijden
In de afgelopen jaren heeft het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal veel voorwerpen ontvangen. In regelmatig wisselende tentoonstellingen is daarvan een deel te zien. Zo is er nu een tentoonstelling over nuttige en fraaie handwerken uit de vorige eeuw. Om meer te kunnen laten zien van de giften is er nu ook een speciale tentoonstelling met tientallen meest uiteenlopende giften. Een voorbeeld is het geëmailleerde bord van UTD-veevoeders. Dit laat een verleden zien wat al lang niet meer bestaat. Het bord zat aan de muur van een boerderij aan de Lange Uitweg in Tull en 't Waal waarvan de boer als nevenberoep ook veevoer verkocht. Het merk bestaat niet meer en veevoer wordt tegenwoordig verkocht in bulk door grote bedrijven.
De vrijwilligers van het museum zijn dit jaar bezig met het controleren en fotograferen van de giften. Dat leidt soms tot verrassende ontdekkingen. Zo kregen wij jaren geleden een doosje van bakeliet. Het stond genoteerd als huishoudelijk voorwerp. Zo was het in het verleden gebruikt. De tekst “Kart Vorl. IFH 16/18” laat echter zien dat het een ontstekerdoosje is van een Duitse Veldhouwitser die is gebruikt in de Tweede Wereldoorlog.
.jpg)
Waardering
Dat het museum wordt gewaardeerd, blijkt uit de selectie van de giften die het museum in de afgelopen jaren heeft gekregen. Van alledaagse voorwerpen die tegenwoordig niet meer zo alledaags zijn tot bijvoorbeeld een maquette annex collectebus van de sporthal die in 1967 in Schalkwijk is gebouwd. Het museumgebouw, voorheen het hoofdmagazijn van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Bovendams, is op zich ook al de moeite waard om te bekijken.
Giften
Behalve wisseltentoonstellingen is in Museum Dijkmagazijn De Heul een selectie uit de giften die in de afgelopen jaren zijn ontvangen.
Sinds de oprichting meer dan twintig jaar geleden heeft het museum van inwoners van Schalkwijk en Tull en ’t Waal en omliggende plaatsen meer dan duizend kleine en grote voorwerpen gekregen. Deze voorwerpen worden vaak gebruikt bij tentoonstellingen over een bepaald thema. Deze keer zijn de voorwerpen zelf het thema. In het museum is een kleine selectie te zien. De rieten wieg uit 1906, gevlochten door Kees van Gent van de Achterdijk, is een van oudste voorwerpen. Vergelijkbaar in omvang (groot) en ouderdom is een epidiascoop projector van de firma Liesegang uit Düsseldorf.
Voorwerpen die veel jonger zijn, lijken ook al een eeuw oud. Zo beschikt het museum over een collectie 45 toerenplaatjes die gebruikt zijn op de basisschool in de jaren 80 van de vorige eeuw. De vorm is misschien “verouderd”, de onderwerpen zijn soms echter verrassend actueel. Op een van de plaatjes zingt Martin Brozius, begeleid door de Rijkspolitiekapel, het anti vandalisme lied “Jan Vandaal”.
Voor meer alledaagse en bijzondere voorwerpen uit uw eigen verleden kom zelf kijken in het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.
Kasteel Schalkwijk herbouwd
Een van de ideeën ter bevordering van het toerisme op het Eiland van Schalkwijk is het herbouwen van de Ridderhofstad Schalkwijk aan de Tetwijkseweg. Dat is inmiddels gelukt! Van bouwverkeer heeft u weinig gemerkt. Het gaat om een schaalmodel van één op honderd dat is gebouwd door een van de vrijwilligers van Museum Dijkmagazijn De Heul. De maquette bestaat behalve uit het kasteel ook uit het omliggende terrein, inclusief grachten en de huidige tuin van Jonkheer Ram. In totaal is de maquette ruim één bij anderhalve meter groot.